​​​​​​​  09121206845

آسانسور یکی از ابتدائی‌ترین ماشین‌های ساده ساخت دست بشر است که همواره به کمک او آمده‌است.
در دانشنامه بریتانیکا آمده که ویتروس، معمار رومی، ۲۶ سال قبل از میلاد در نوشته‌های خود از وسایلی نام برده‌است که ۲۳۶ سال قبل از میلاد در جا به جایی وسایل در بناها استفاده می‌شده‌ است.
اولین آسانسورهای باری قرقره‌ای در آن دوران اختراع گردید و با یک حرکت تکاملی دراز مدت، مسیرهای دشوار رشد دانش علمی و فنی و تجربیات در این زمینه به صورتی مداوم تاکنون طی کرده‌است.


استفاده از آسانسورهای مسافربری و باری به قرون وسطی در استحکامات نظامی بر می‌گردد، که جهت جا به جایی آن از نیروی انسان یا حیوانات اهلی استفاده می‌گردید.
هم‌زمان با توسعه تمدن و با رشد اقتصادی و توسعه فنی و علمی کشورها و با همکاری فنی با یکدیگر، دانش فنی سیستم‌های حمل و نقل عمودی نیز توسعه سریعی یافت.



پایه‌گذار علمی و طراح آسانسورهای امروزی، دانشمند و ریاضی‌دان بزرگ، آتوود است.
ماشین آتوود عبارت است از دو وزنه‌ای که با یک نخ به یکدیگر مربوط می‌شوند و روی فلکه ای، وزنه‌های فوق به بالا و پایین حرکت می‌کنند.

از بررسی معماری ساختمان‌ها در گذشته می‌توان فهمید که در گذشته توان ساخت ساختمان‌های بلند وجود داشته‌است ولی شاید دلیل اینکه چرا این کار چندان رواج نداشته، وجود پله‌های بسیار بوده‌باشد. این مشکل همچنان پابرجا بود تا اینکه یک مکانیک آمریکایی به نام الیشا اوتیس ایمنی را در بالابر با به‌کارگیری چرخی ضامن‌دار که در صورت پاره‌شدن طناب، اندکی پس از سقوط بالابر را متوقف می‌کرد، فراهم کرد.

این اختراع که در سال ۱۸۵۴ در نمایشگاهی در نیویورک پرده‌برداری شد، مقدمه‌ای برای کاربرد گستردهٔ بالابر بود.

 ناصرالدین شاه در سفرنامه فرنگ خویش در تعریف و توصیف آسانسور می‌گوید: رفتیم به مریض‌خانه سنت توماس … از مرتبه‌های زیر اسبابی دارند که ناخوش را روی تخت گذاشته از توی اتاق زیر می‌کشند به مرتبه بالا می‌برند. بسیار تماشا داشت که ناخوش حرکت نکند.

​​​​​​​
در حال حاضر یکی از مشکلات ساختمان‌های بزرگ کافی نبودن فضای در نظر گرفته شده برای آسانسور است.
این امر یعنی پیش‌بینی و منظور نمودن فضای کافی با محاسبه تعداد ظرفیت و سرعت مناسب آسانسورها با توجه به ارتفاع و جمعیت ساکن و کاربری ساختمان باید در ابتدای کار یعنی در زمان طراحی ساختمان‌ها مد نظر قرار گیرد؛ وگرنه پس از اجرای ساختمان معمولاً افزایش فضای چاه آسانسور بسیار مشکل و در اکثر موارد غیرممکن است.


آسانسور وسیله‌ای است الکترومکانیکی، در ابتدای اختراع آسانسور به شکل امروزی، بیشتر قطعات و لوازم آسانسورها مکانیکی و الکتریکی بود ولی با پیشرفت علوم در حوزه الکترونیک و نیمه‌هادیها و همچنین ورود حوزه علوم هوش مصنوعی به صنعت این وسیله نیز تکامل یافت و به عنوان یک وسیله کاملاً کاربردی با حوزه سطح دسترسی کاملاً گسترده در بین جوامع شهری قرار گرفت.


در طراحی آسانسور علومی همچون مکانیک، برق و الکترونیک، معماری و صنایع مورد استفاده‌است. به همین علت هیچگاه یک متخصص به تنهایی قادر نخواهد بود که یک آسانسور را به تنهایی و با تکیه بر یکی از شاخه‌های علوم طراحی نماید.

​​​​​​​تا قبل از دهه ۱۹۹۰، عمده آموزش‌ها در این صنعت به صورت آموزش‌های محدود و استاد و شاگردی و صرفاً در کارخانه‌های بزرگ آسانسورسازی معمول بود. به همین سبب آموزش در این صنعت محدود و پنهان بود.

برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ میلادی اتحادیه آسانسور و پله برقی انگلستان (LEIA) با همکاری پروفسور یانوفسکی و پروفسور جینا بارنی اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه مدت ماژولاری در انگلستان نمود که بیشتر مورد استفاده نصابان و متخصصان این کشور بود.

در ادامه این اتحادیه با همکاری دانشگاه نورث همپتون انگلستان دوره‌های دانشگاهی این رشته را در مقطع کاردانی و کارشناسی آغاز نمود. اولین دوره این مقاطع در سال ۱۹۹۸ در نورث همپتون انگلستان با هدایت جانات آدامز، برایان واتز، استفان کازمارسیزیک که از اعضای هیئت علمی دانشکده مهندسی مکانیک و علوم کاربردی بودند آغاز شد. از سال ۲۰۰۰ به بعد مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی تحت عنوان «مهندسی آسانسور و پله برقی» آغاز شد.​​​​

تاریخچه آسانسور

تمامی آسانسورها در داشتن خصوصیاتی مانند داشتن کابین، حرکت عمودی و توقف در سطوح مختلف با هم مشابه‌اند.
اما از لحاظ نحوه اعمال نیروی محرکه به کابین متفاوت بوده و به چهار دسته آسانسورهای

کششی، هیدرولیک، وینچی و مغناطیسی
​​​​​​​
​​​​​​​تقسیم می‌شوند.

البته امروزه تکنولوژی‌های جدیدی مانند آسانسورهای پنوماتیک در دسته پنجم نیز قرار می‌گیرند.​​​​​​​

انواع آسانسور​​​​​​​

نیروی محرکه در این نوع آسانسورها از یک موتور الکتریکی که اکثراً در بالای چاه آسانسور و در برخی طراحی‌ها در پایین کنار چاهک و در محلی به نام موتورخانه نصب گردیده، تأمین می‌شود.

بر روی فلکه این موتور تعدادی کابل فولادی (اصطلاحاً سیم بکسل) وجود دارد که از یک سمت به کابین آسانسور و از سمت دیگر به وزنه‌های آسانسور که درون قابی فلزی به نام قاب وزنه قرار دارند، متصل است.

جنس این وزنه‌ها معمولاً از چدن یا بتن است. وزن این وزنه‌ها به اندازه وزن کابین به علاوه نصف ظرفیت کابین است. وزن هر نفر در محاسبات مربوط به آسانسور ۷۵ کیلوگرم است.

دلیل قرار دادن وزنه در سیستم آسانسور کمک به بالا بردن آسانسور است در غیر اینصورت برای این کار باید موتورهای بسیار قوی با کیلووات بالا استفاده کرد. پس با این کار توان موتور مورد استفاده کاهش می‌یابد.

طبیعی است که این وزنه در پایین آمدن آسانسور مزاحمت ایجاد می‌کند، اما چون هر جسم بدون دخالت به پایین سقوط می‌کند پس استفاده از وزنه مانعی بزرگی در حرکت آسانسور ایجاد نمی‌کند.

​​​​​​​
اساس کار این نوع آسانسورها بر اساس نیروی اصطکاک بین سیم بکسل‌ها و فلکه کشش موتور است.

در داخل فریم وزنه به اندازه وزن کابین به اضافه نصف ظرفیت کابین وزنه وجود دارد؛ مثلاً اگر ظرفیت کابین ۹۰۰ کیلوگرم باشد (یعنی آسانسور نفربر ۱۲ نفره چون متوسط وزن هر نفر ۷۵ کیلوگرم است) به اندازه ۴۵۰ کیلوگرم به اضافه وزن کابین در کادر وزنه، وزنه وجود دارد.


​​​​​​​ با کمک این وزنه، نیروی کشش لازم برای حرکت کابین کاهش می‌یابد چرا که در صورت رعایت کردن ظرفیت کابین، اختلاف وزن بین کادر وزنه و کابین تحت هر شرایطی از نصف ظرفیت کابین (در مثال قبل ۴۵۰ کیلوگرم) بیشتر نخواهد شد و در حرکت به سمت بالا یا پایین سیستم کشش آسانسور حداکثر برای جابه جایی جرمی به اندازه نصف ظرفیت کابین توان مصرف خواهد کرد.

آسانسورهای کششی​​​​​​​

اخیراً آسانسورهای هیدرولیکی نیز جای خود را در بین کاربران خانگی باز کرده‌اند.

در اروپا بیش از ۷۰ درصد از آسانسورهای زیر ۵ طبقه هیدرولیک استفاده می‌شوند که از محاسن این نوع آسانسورها می‌توان به نرمی حرکت در استارت اولیه؛ خرابی و استهلاک بسیار کم؛ سهولت در عیب‌یابی و تعمیر؛ ایجاد آسانسورهای زیبا و شیشه‌ای به دلیل حذف کادر وزنه و سیم بکسل؛ احتیاج به سازه سبک؛ عدم نیاز به موتورخانه در پشت بام؛ ایجاد آسانسورهای باربر و سنگین با تناژ بالا و زیبایی بام خانه و همچنین تراز شدن دقیق آن در طبقات اشاره نمود اما از محدودیت‌های استفاده از این نوع آسانسورها می‌توان به محدودیت در ارتفاع و کندی نسبی سرعت آن‌ها و تنها قرارگیری در چاهک را اشاره کرد.


(البته امروزه با استفاده از درایو و سیستم خنک‌کننده می‌توان به سرعت ۱ متر به صورت معمول دست یافت.
آسانسورهای هیدرولیک با موتور الکتریکی و پمپ فشار روغن و جک هیدرولیک کار می‌کنند.


در آسانسورهای هیدرولیک به خاطر اینکه کادر وزنه وجود ندارد و سیستم جک هیدرولیکی باید تمامی کابین و مسافران را جابه‌جا کند نیاز به موتورهای قوی تری هست. در این آسانسورها یک موتور سه فاز غوطه ور در روغن به همراه یک شیر الکتریکی مخصوص که اصطلاحاً پاور یونیت نامیده می‌شوند وظیفه تأمین فشار روغن برای جک هیدرولیک را داراست.

برای راه‌اندازی موتور به خاطر وجود موتورهای قوی تر در صورت استفاده از درایو یا سافت استارتر نیاز به هزینه بسیار بالاتری است پس لذا معمولاً برای شروع به کار موتور پمپ هیدرولیک از سیستم رایج ستاره - مثلث استفاده می‌شود. اما این موتور و فشار تنها در حرکت به سمت بالا مورد نیاز است و برای حرکت کابین به سمت پایین نیازی به روشن کردن موتور و مصرف توان نیست و تنها با بازکردن یک شیر و خالی کردن روغن جک کابین به آرامی به سمت پایین حرکت می‌کند.

به عبارت دیگر یک سیستم هیدرولیک تنها در نیمی از مسافت حرکتی خود (تنها به سمت بالا) خود توان قابل ملاحظه‌ای مصرف می‌کند و در نیمه دیگر (تنها به سمت پایین) از نیروی گرانش استفاده می‌کند و این موضوع مصرف برق بالاتر آن نسبت به آسانسورهای دوسرعته را منتفی می‌کند.


آسانسورهای هیدرولیک، تنها برای حمل مسافر کاربرد نداشته و برای بالابری بارهای سنگین نیز کاربرد به سزایی دارد.

انواع آسانسورهای حمل بار شامل آسانسور خودروبر قیچی، آسانسور خودروبر، و بالابر کارگاهی را شامل می‌شود که عموماً از نیروی هیدرولیک برای بالابری استفاده می‌شود.

هم چنین، آسانسورهای هیدرولیک مناسب‌ترین وسیله برای پارکینگ‌های نیمه مکانیزه به‌شمار می‌رود و از بالابرهای هیدرولیک در پارکینگ‌های تمام مکانیزه استفاده می‌شود، که در این صورت، وظیفه جابجایی خودرو در راستای عمودی را به عهده دارد.

​​​​​​​
از مزایای آسانسورهای هیدرولیک می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
​​​​​​​
- نیروی کم / قدرت زیاد -عدم نیاز به سقف چاه مستحکم -عدم نیاز به فضای موتورخانه در بالای چاه آسانسور -ایمنی بیشتر مخصوصاً در هنگام وقوع زلزله - نرمی حرکت و دقت در توقف (مشابه سیستم تری وی اف) - توانایی بالا‌بردن بارهای سنگین​​​​​​​

آسانسورهای هیدرولیک​​​​​​​

نوعی آسانسور است که با زنجیر یا طناب فولادی آویزان شده و نیروی رانش به طریقی به غیر از اصطکاک به آن وارد می‌شود.

​​​​​​​در این نوع آسانسورها قاب وزنه وجود ندارد.​​​​​​​

آسانسورهای وینچی​​​​​​​

آسانسورهای مغناطیسی​​​​​​​

در این آسانسورها ریل‌ها و تجهیزات متصل شده روی دیوار چاه آسانسور با مغناطیس دائم نقش استاتور موتور و کابین آسانسور نقش روتور را ایفا می‌کنند.

با اتصال جریان برق به استاتور، میدان مغناطیسی ایجاد و به روتور القا می‌گردد.

میدان مغناطیسی ایجاد شده در نقاطی قطع و با القای جریان برق به وسیلهٔ سیم پیچ‌های استاتور، سیم پیچ‌های تعبیه شده روی روتور باردار شده و کابین به حرکت در می‌آید؛

​​​​​​​ بنابراین در این آسانسورها اجزایی نظیر وزنه تعادل، کابل فولادی، موتورخانه و .. وجود نخواهد داشت.

​​​​​​​آسانسورهای مغناطیسی بسیار ایمن‌تر از آسانسورهای معمولی بوده اما از لحاظ قیمتی بسیار گران‌تر می‌باشند.​​​​​​​

آسانسورهای کارگاهی​​​​​​​

آسانسورهای کارگاهی مکمل و تسریع‌کننده برج‌سازی و سازه‌های بلندمرتبه هستند.

این آسانسورها قادرند از شروع کار توسط خودشان مونتاژ و با سازه ساختمان ارتفاع بگیرند.

این آسانسورها قابلیت کار تا ارتفاع ۵۰۰ متر و بالاتر را داشته و در ظرفیت‌های ۱ و ۱٫۵ و ۲ تن تولید می‌شوند.

در ساختمان‌های بلندمرتبه جهت انتقال نفرات و مصالح بعد از اتمام سازه ساختمان و از ابتدای شروع کار در ساختمان از آسانسورهای ویژه بار و نفر استفاده می‌گردد.

​​​​​​​ این آسانسورها در انتقال پرسنل کارگاه و لوازم و مصالح به طبقات بسیار مؤثر بوده و موجب تسریع عملیات ساختمانی می‌گردند.​​​​​​​

نیروی محرکه​​​​​​​

نیروی محرکه موتور آسانسورها سابقاً از موتورهای جریان مستقیم و توسط برق برق جریان مستقیم بود که برای این‌گونه موتورها از راه اندازهای گوناگونی همانند وارد - لئونارد استفاده می‌شد.

با از دور خارج شدن موتورهای جریان مستقیم (DC) و معرفی موتورهای القایی سه فاز سال‌هاست که از موتورهای الکتریکی سه فاز القایی یا آسنکرون و اخیراً از موتورهای مغناطیس دائم (PM) یا سنکرون استفاده می‌شود.

در این موتورها از مکانیسم لنت ترمز استفاده می‌شود که با استفاده از نیروی اصطکاک مانع از حرکت ناخواسته موتور در حالت توقف می‌شود.


موتورهای القایی مورد استفاده در آسانسور به همراه گیربکس (جعبه دنده) و چرخ طیار به کار می‌روند.

این موتورها در ابتدا دارای یک استاتور و تک سرعته بودند. این سیستم دارای اشکالاتی از جمله تکان شدید در هنگام کار بود.

به خاطر همین تکان شدید بود که سرعت نهایی کابین در این موتورها کم بود. پس از مدتی موتورهای دوسرعته به بازار عرضه شدند. این موتورها دارای دو استاتور جدا‌گانه هستند که برای دو سرعت تند و کند به کار می‌روند.

تعداد قطب استاتور دور کند معمولاً چهار برابر دور تند است که باعث می‌شود سرعت دور کند موتور یک چهارم دور تند باشد. در این نوع موتورها استارت کار موتور با دور تند است.

​​​​​​​دو عامل یعنی نیروی عکس‌العمل دنده‌ها در گیربکس و وجود چرخ طیار یا فلای‌ویل متصل به محور روتور موتور که دارای لختی دورانی است، مانع از تشدید تکان‌ها می‌شوند. برای توقف موتور با استفاده از یک مدار الکتریکی استاتور دور کند وارد مدار شده و دور تند از مدار خارج می‌شود. تغییر جهت حرکت نیز با جابه‌جایی دو فاز امکان‌پذیر است.



با معرفی سیستم‌های کنترل دور موتور القایی که متشکل از یک مبدل (یکسو ساز) و یک اینورتر هستند، استفاده از آن‌ها در صنعت آسانسور به سرعت پیشرفت کرد.

مزیت‌های این درایورها عبارتند از:

نرمی حرکت و توقف، بهبود ضریب توان و کاهش بار رآکتیو شبکه برق، امکان استفاده از موتورهای تک استاتوره و حذف چرخ طیار یا فلایویل و در نتیجه کاهش برق مصرفی.

این داریورها که انواع مخصوص استفاده در تابلو فرمان آسانسور آن نیز عرضه شده‌است، با تغییر فرکانس، نمودار حرکتی منظمی از شروع تا انتها و ایستادن آسانسور ایجاد می‌کند. در انواع پیشرفته تر این درایورها معمولاً امکان اتصال به یک تاکومتر یا انکودر نیز وجود دارد.

این انکودر با اتصال به محور موتور امکان کنترل حلقه بسته را برای درایور فراهم می‌کند. وجود فیدبک برای یک سیستم کنترل بسیار حایز اهمیت است و باعث نرمی حرکت فوق‌العاده در آسانسور می‌شود.


در هنگام توقف آسانسور به علت بالا بودن اندازه حرکت (تکانه) کابین گاهی موتور به صورت ژنراتوری کار می‌کند و نیاز است که انرژی تولید شده توسط موتور در جایی تخلیه شود. در آسانسورهای دوسرعته و در سیستم‌های قدیمی این انرژی به شبکه برق برگشت داده می‌شد اما در درایورها به علت وجود یکسوساز، این انرژی قابل برگشت نیست و باعث ازدیاد شدید ولتاژ بر روی بانک خازنی موجود در درایور شده و امکان آسیب زدن به آن وجود دارد.
به همین منظور از یک مقاومت با توان بالا جهت تخلیه این انرژی استفاده می‌شود که به آن اصطلاحاً مقاومت ترمز گفته می‌شود.

​​​​​​​
اما با همه این‌ها موتورهای القایی با گیربکس معایبی نیز دارند.
از جمله آن‌ها پایین بودن بازده الکتریکی موتور (در حدود هشتاد درصد) و پایین بودن بازده مکانیکی گیربکس (در حدود ۴۵ درصد) که موجب افزایش هزینه‌ها و استهلاک سیستم می‌شود.

به همین خاطر موتورهای سنکرون با مغناطیس دائم کم‌کم در صنعت آسانسور پدیدار شدند که بازده نهایی آن‌ها گاهی به ۹۵ درصد هم می‌رسد. گشتاور بسیار بالاتر محور موتور باعث می‌شود که نیازی به استفاده از گیربکس در این موتورها نباشد.

​​​​​​​این موتورها دارای سیستم راه‌اندازی پیچیده‌ای هستند و لزوماً باید با استفاده از درایور و تاکومتر مورد استفاده قرار بگیرند.​​​​​​​

تابلو فرمان آسانسور​​​​​​​

آسانسورها در گذشته نه چندان دور به وسیلهٔ تابلوهای رله‌ای فرماندهی می‌شدند.

فرمان از این تابلوها به موتورهای به اصطلاح دوسرعته می‌رسید.
این موتورها به وسیلهٔ دو سیم پیچی که داشتند قادر بودند با دو سرعت تند و کند حرکت کنند. آسانسور با سرعت تند حرکت می‌کرد و برای ایستادن در سطح طبقات و کاهش تکان زمان ایستادن با تغییر به سرعت کند و طی مسیر کوتاهی با این سرعت می‌ایستاد.


ایراد بزرگ این سیستم تکان در سه زمان در حرکت است.
تکان در هنگام راه افتادن، تغییر سرعت به دور کند و ایستادن است.
ایراد دیگر مصرف بالای برق و کاهش ضریب توان در این سیستم به دلیل اتصال مستقیم برق سه‌فاز به موتور جهت حرکت است. ضمناً ابعاد این تابلوها بسیار بزرگ و سیستم آن بسیار پیچیده بود و رفع خرابی آن به زمان و مهارت بسیاری نیاز داشت.


ایراد دیگر این سیستم متغیر بودن سطح کابین با طبقات با بارهای متفاوت است چون به دلیل عدم اطلاع موتور از وزن کابین (پر یا خالی بودن آن) همیشه نیروی یکسانی به موتور وارد می‌شود.

ایراد دیگر این سیستم آسیب‌هایی است که در دراز مدت به موتور به دلیل اتصال ناگهانی ولتاژ وارد و باعث کاهش عمر مفید آن می‌شود. ضمناً این شوک در هنگام استارت آسانسور باعث نوسان ناگهانی ولتاژ می‌شود که نه تنها برای آسانسور بلکه برای سایر وسایل برقی مضر است.
هر چند از این آسانسورها دیگر نصب نمی‌شود اما تعداد قابل توجهی از این آسانسورهای قدیمی در حال کار کردن هستند.


اما برای رفع اشکالات این تابلوهای رله‌ای به تدریج تابلوهای ریزپردازنده وارد بازار شد؛ که در آن آی‌سیها و میکروها جایگزین رله‌ها شدند و با زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی برنامه‌ریزی می‌شدند تا حجم تابلوها کوچکتر شود و تعمیرات و رفع خرابی آن توسط افراد متخصص‌تر اما با راحتی بیشتری انجام شود.

​​​​​​​
این نوع تابلو که به تابلوی دوسرعته معروف است تمام ایرادات تابلوهای رله‌ای را جز ابعاد بزرگ و پیچیدگی تابلو داراست.
نصب این تابلو همچنان ادامه دارد با اینکه به دلیل تأثیرات مخرب بر ولتاژ و مصرف بالا در برخی شهرهای بزرگ در ایران ممنوع شده‌است.

اما در ساختمان‌هایی که نیاز به پروانه پایان کار ندارند یا در تعمیرات آسانسورهای قدیمی همچنان به دلیل قیمت پایین‌تر آن نسبت به تابلوهای جدید پیشنهاد می‌شود.

​​​​​​​ با پیشرفت الکترونیک صنعتی و ارزان‌تر شدن اینورترها استفاده از آن‌ها در تابلوهای فرمان آسانسور رایج شده‌است و کم‌کم جایگزین سیستم‌های کنتاکتوری می‌شوند. کاهش تکان‌ها در هنگام تغییر سرعت و افزایش ضریب توان به دلیل اتصال با واسطه از طریق بانک خازنی اینورتر از مزایای تابلوهای فرمان اینورتری است که به تابلوهای درایو دار شناخته می‌شوند. آسانسور کلمه‌ای فرانسوی می‌باشد.​​​​​​​

آسانسور در ایران​​​​​​​

صنعت آسانسور ایران قدمتی هشتاد ساله دارد.

البته اگر گفته‌های بدون مدرک در مورد نصب آسانسور در کاخ گلستان توسط ناصر الدین شاه را نادیده بگیریم، اولین آسانسورها که آن هم البته اثری از آن‌ها بجا نیست در پالایشگاه آبادان در دوران حکومت احمد شاه قاجار نصب شده‌است.

اما آنچه مسلم و قابل بررسی است اولین آسانسورها در ساختمان‌هایی که در زمان پهلوی اول ساخته شده‌است نصب شده و در ساختمان‌های اطراف میدان امام خمینی (میدان سپه سابق) مثل باشگاه افسران ستاد ارتش، کتابخانه ملی آثار آن وجود دارد و بسیاری از آن‌ها توسط کارشناسان خارجی و به کمک نسل اول متخصصین صنعت آسانسور ایران نصب و راه اندازی شده‌است.



نسل اول ساختمان‌های بیش از سه طبقه در ایران در دوران پهلوی اول و آپارتمان‌سازی به صورت امروزی از سال ۱۳۳۵ در دوران پهلوی دوم شروع شده‌است؛ بنابراین دوران رشد صنعت آسانسور ایران را از سال ۱۳۳۵ به بعد باید نامگذاری کرد.



ابتدا آسانسورها کامل و بسته‌بندی شده از خارج از کشور به ایران وارد شده‌است. اما به تدریج شرکت‌های ایرانی فروش و نصب آسانسور در ایران به وجود می‌آیند و در سال ۱۳۴۵ اولین کارگاه تولید در و کابین توسط اوکسن الکسانی با کپی‌برداری از روی در و کابین‌های شرکت‌های اروپایی به وجود می‌آید.



در سال ۱۳۴۵ در طرح‌های وزارت مسکن و شهرسازی برای آپارتمان‌سازی برنامه‌ریزی شده و ایجاد شهرک‌های مسکونی در اطراف شهرهای بزرگ برای ساخت اولین کارخانه آسانسورسازی در ایران برنامه‌ریزی می‌شود.


در سال ۱۳۵۰ کلنگ ساخت اولین کارخانه آسانسورسازی ایران با نام ایران شیندلر در زمینی به مساحت چهل هزار متر مربع واقع در شهر صنعتی البرز قزوین به زمینی زده می‌شود و در سال ۱۳۵۳ این کارخانه با ظرفیت اولیه تولید چهارصد دستگاه آسانسور تحت لیسانس شیندلر سوئیس به بهره‌برداری می‌رسد.


​​​​​​​ و به‌طور هم‌زمان جهت پرورش نیروی متخصص در نصب آسانسورهای خود مبادرت به برگزاری دوره‌های کامل آموزشی تئوری و عملی نصب آسانسور می‌نماید که در هر دوره حدود ۲۰ نفر تکنسین موفق به کسب مدرک مهارت نصب می‌شوند و این دوره‌ها از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۷ ادامه داشت و امروز دانش آموختگان آن دوره‌ها زبده‌ترین و کارآمدترین افراد در صنعت آسانسور در ایران می‌باشند و اغراق نمی‌باشد اگر از شرکت آسانسورسازی ایران شیندلر به عنوان مادر صنعت نوین آسانسور در ایران یاد کرد.



​​​​​​​همچنین به‌طور هم‌زمان اولین کارخانه سازنده قطعات آسانسور در ایران با نام تسلا ــ ایران تولید خود را شروع می‌کند.



در سال ۱۳۵۴ کارخانه آسانسور و پله برقی ایران در ابهر تأسیس و مدتی بعد تحت لیسانس هاوس هان آلمان شروع به تولید می‌کند.

شرکت اوتیس آمریکا نیز اقدام به خرید زمینی در شهر صنعتی ساوه نموده و برنامه‌ریزی برای تأسیس کارخانه می‌کند.


همچنین در سال ۱۳۵۵ شرکت تولیدی ایران امباربا کارخانه تولید آسانسور خود را در شهر صنعتی رشت تأسیس و تولید آسانسور را تحت لیسانس امباربا اسپانیا آغاز می‌کند.


در کنار شرکت‌های تولیدی فوق حدود سی شرکت نصب و فروش آسانسور هم در ایران تا سال ۱۳۵۷ دائر می‌شود که بعضی از این شرکت‌ها نمایندگی فروش شرکت‌های فوق را در تهران و شهرستان‌ها دریافت می‌کنند.

همچنین چهار یا پنج کارگاه تولید در و کابین هم ایجاد می‌شود که شرکت‌های فروش و نصب آسانسور را یاری می‌دهند.

​​​​​​​بدین ترتیب تا قبل از بثمر رسیدن انقلاب وضعیت صنعت آسانسور ایران بشرح فوق است.






​​​​​​​

تعریف بالابر و مشخصات فنی انواع بالابرها

بالابر به ماشینی گفته می‌شود که به منظور حمل بار و نفر، یا کار در ارتفاع یا در خطوط تولید جهت انتقال بار و هم سطح‌سازی به کار می‌رود.

بالابرها از مکانیزم‌های مختلفی برای بالابری استفاده کرده و تفاوت‌های اساسی با بالاکشنده‌ها و جرثقیل‌ها و لیفتراک‌ها دارند.

نیروی بالابری توسط انواع مکانیزم‌ها مانند آکاردئونی یا قیچی، پانتوگراف، تلسکوپ و… در دستگاه‌های مختلف ایجاد می‌گردند که هریک با توجه به نوع کاربرد و نیاز مشتری طراحی می‌گردند.

درهریک از این بالابرها عوامل تعیین‌کننده‌ای همچون ظرفیت، ایمنی، محیط کاری، نوع کاربرد و قیمت تمام شده دستگاه، نوع مکانیزم را مشخص می‌نماید.

​​​​​​​در ایران به وینچ‌های ساختمانی که برای بالا کشیدن مصالح به طبقات استفاده می‌شود به اشتباه بالابر می‌گویند.​​​​​​​

دسته‌بندی کلی بالابرها​​​​​​​

بالابرها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

بالابرهای سیار

جهت کار در ارتفاع یا انتقال بار و نفر و انجام امور خدماتی، رنگ آمیزی، ساخت سازه‌ها و ساختمان‌ها، نصب تجهیزات، نگهداری تأسیسات و… کاربرد دارد.

بالابرهای سیار می‌تواند خودکششی یا از نوع هلی یا push around باشد.

تأمین نیروی حرکتی بالابرهای خودکششی می‌توانند به‌صورت دیزلی یا برقی باشند و این امکان را به اپراتور می‌دهد به جای هل دادن به راحتی با جوی استیکی که در سبد تعبیه شده دستگاه را جابه‌جا کرده و به محل مورد نظر انتقال دهد این مزیت بالابرهای خودکششی نسبت به بالابرهای هلی است.

لازم است ذکر شود در اکثر اوقات برای جا به جایی بالابرهای هلی نیاز به چند نفر نیروی انسانی است. با توجه به نوع دسترسی به دو دسته تقسیم می‌شود:


الف- بالابرهای سیار با دسترسی عمودی : 

این نوع بالابر فقط به صورت عمودی توانایی حمل بار و نفر داشته و به کار می‌رود.
متداول‌ترین این نوع دستگاه‌ها، بالابرهای هیدرولیکی آکاردئونی
(قیچی - Scissor Lifts) و ستونی آلومینیومی است که جهت دسترسی در ارتفاعات مختلف ساخته می‌شود.


ب- بالابرهای سیار با دسترسی عمودی و افقی : 

​​​​​​​به این بالابرها اصطلاحاً بوم لیفت گفته می‌شود که در نوع هیدرولیکی مفصلی و هیدرولیکی تلسکوپی یا ترکیبی به بازار عرضه می‌گردد.
این مدل دستگاه‌ها معمولاً به منظور کار در ارتفاع‌های زیاد، جهت جابجایی نفر و دسترسی به نقاط جانبی در ارتفاع کاربرد دارند و به دلیل استفاده از مکانیزم هیدرولیک دارای ایمنی مناسب است.
هریک از این نوع بالابرها نیز می‌تواند به صورت قابل یدک، نصب شده بر روی کامیون یا خود محرک به بازار عرضه شوند.




بالابرهای ثابت

بالابرهای ثابت معمولاً در خطوط تولید، انبارها و… جهت جابجایی بارهای سنگین، تخلیه و بارگیری از خودرو و همسطح‌سازی کاربرد دارند.
این نوع بالابرها با مکانیزم‌های مختلف هیدرولیکی، زنجیری، کابلی یا به صورت ترکیبی ساخته می‌شوند که در این میان بالابرهای هیدرولیکی ثابت با مکانیزم قیچی ایمن‌ترین آن‌ها و بالابرهای کابلی به دلیل احتمال قطع کابل، خارج شدن از قرقره وینچ یا گیر کردن اشیا و اندام بدن میان کابل و وینج، خطر آفرین‌ترین آن‌ها به حساب می‌آید.

دراینجا انواع بالابرهای هیدرولیکی ثابت که دارای ایمنی مناسب نسبت به دیگر مدل‌های معرفی شده هستند توضیح داده شده‌است.
این بالابرهای ثابت معمولاً نیاز به یک چاهک داشته که در زمان جمع شدن، دستگاه درون آن قرار گرفته و با زمین همسطح شود.


الف- بالابر ثابت هیدرولیک جک مستقیم : 
در این مدل جک هیدرولیک مستقیماً به میز بار متصل بوده و آن را به سمت بالا هدایت می‌کند. در این حالت جک در زیر پلاتفرم قراردارد.

ب- بالابرهای ثابت آکاردئونی: 
در این حالت مکانیزم قیچی توسط جک هیدرولیک باز شده و ارتفاع مورد نیاز را تأمین می‌نماید.


پ- بالابرهای ثابت زنجیری و کابلی هیدرولیکی: 
​​​​​​​در این حالت چرخ زنجیر یا قرقره کابل توسط جک هیدرولیک نیمی از کورس حرکت را طی کرده و نیرو توسط زنجیر یا کابل به میز کار انتقال پیدا می‌کند و کل مسیر را طی می‌نماید.​​​​​​​

دسته‌بندی بالابرها بر اساس نوع مکانیزم بالابری و مقایسه آن‌ها​​​​​​​

بالابرهای هیدرولیکی

به مکانیزم‌هایی که نیروی بالابری توسط هیدرولیک و مدار هیدرولیک تأمین می‌گردند گفته می‌شود.

بالابرهای هیدرولیکی در چند مدل آکاردئونی، بالابر هیدرولیک جک مستقیم، بوم لیفت‌های مفصلی و تلسکوپی، تلسکوپی-زنجیری هیدرولیکی، ترکیب هیدرولیک زنجیر ویا ترکیب هیدرولیک کابل تولید می‌گردند که از لحاظ ایمنی به ترتیب گفته شده در بالا دارای بیشترین ضریب اطمینان هستند.


بالابرهای زنجیری

در این نوع مکانیزم بار توسط مکانیزم زنجیر و وینچ طراحی شده، به حرکت در می‌آید که در صورت استفاده از زنجیرهای دوبل و ترمزهای ضد سقوط می‌تواند کاربرد داشته باشد.


بالابرهای کابلی

در این نوع مکانیزم بار توسط مکانیزم کابل و وینچ طراحی شده، به حرکت در می‌آید که در صورت استفاده از کابل‌های دوبل و ترمزهای ضد سقوط می‌تواند کاربرد داشته باشد.

بالابر نفر

بالابر نفری وسیله‌ای مکانیکی است که امکان دسترسی موقتی افراد در ارتفاع را به منظور دستیابی به تجهیزات بلند مرتبه فراهم می‌کند.
​​​​​​​انواع متنوعی از بالابرهای نفری موجود است و با عنوان‌های بالابر آکاردئونی (قیچی)، بالابر ستونی (ریلی)، بالابر مفصلی، بالابر تلسکوپی، بالابر مفصلی-تلسکوپی، بالابر عمود بر(Vertical Mast) بالابر عنکبوتی و… شناخته شده‌اند.​​​​​​​

دسته‌بندی انواع بالابر نفر از نظر ارتفاع، ظرفیت و کاربرد​​​​​​​

بالابرهای آکاردئونی - قیچی (Scissor Lifts)


این بالابرها از ارتفاع ۳ متر تا ۳۰ متر، جهت کار در ارتفاعات مختلف تولید می‌گردد.

این نوع بالابرها جهت استفاده در زمینه‌های ساخت و ساز، خدمات عمومی، شست‌وشو، تعمیرات، نگهداری، رنگ آمیزی، آزین بندی و… ساخته شده که برای استفاده آسان در فضاهای باریک مناسب است.

ظرفیت بالا، سطح وسیع سکو، امکان کار همزمان چندین نفر، ارتفاع بسته شده کمتر و تکان خوردن کمتر در ارتفاع از مزیت‌های این نوع بالابر است.

در میان انواع بالابرهای نفری شاید بتوان بالابر آکاردئونی را ایمن‌ترین نوع آن دانست.

بالابرهای سیار قیچی می‌تواند خودکششی، قابل یدک یا قابل جابجایی توسط نفر باشند.

انواعی که مجهز به موتور دیزل یا موتور بنزینی هستند جهت کار در مکانهایی با سطوح ناهموار و انواع دارای موتور الکتریکی جهت کار در فضاهای داخلی مناسب هستند.

​​​​​​​ظرفیت سبد این دستگاه‌ها از ۲۳۰ کیلوگرم تا ۲۰۰۰ کیلوگرم متغیر است.​​​​​​​

بالابرهای مفصلی(Articulating Boom)


جهت دسترسی به ارتفاعات مختلف از ۱۰ متر به بالا، در هر مکانی که تعمیر، نگهداری و خدمات نیاز باشد، قابل استفاده است.

حرکت بازوهای (بوم) این مدل بالابرها به شکل مکانیزم پانتوگراف بوده و طراحی ساده‌ای دارد.

این نوع بالابرها نیز دارای انواع خود محرک (دیزلی، برقی، هیبریدی) یا قابل نصب بر روی خودرو و نیز قابل یدک بوده و دسترسی افقی از ۵ متر به بالا را ایجاد می‌نمایند.

​​​​​​​ظرفیت این بالابرها از ۲۰۰ کیلوگرم به بالا متغیر است.

بالابرهای تلسکوپی (Telescopic Boom)


این نوع بالابرها دسترسی از ۱۲ متر به بالا را امکان‌پذیر می‌سازند.

حرکت بازوی (بوم) این مدل بالابرها به صورت تلسکوپ بوده و به همین دلیل دسترسی به ارتفاع بسیار زیاد را ممکن می‌سازد.

همچنین در مقایسه با نوع مفصلی از قدرت مانور بیشتری برخوردار بوده و هزینه‌های نگهداری آن بیشتر است.

برخی از مدل‌های این دستگاه دارای یک بازوی متحرک نهایی (Jib) یا اصطلاحاً فلای بوم، جهت دسترسی هرچه بیشتر به سطح افق است.

این بالابرها نیز دارای انواع خود محرک (دیزلی، برقی، هیبریدی) یا قابل نصب بر روی خودرو و نیز قابل یدک هستند.

​​​​​​​ظرفیت این بالابرها از ۲۰۰ کیلوگرم به بالا متغیر است و در برخی مدل‌های خاص به ۱۰۰۰ کیلوگرم نیز می‌رسد.

بالابرهای مفصلی-تلسکوپی (Articulating Boom)

​​​​​​​
این نوع بالابرها ترکیبی از بالابر مفصلی و بالابر تلسکوپی است که دسترسی از ۱۴ متر به بالا را امکان‌پذیر می‌سازند.

این نوع از بالابر دارای دو نوع بازو (بوم) یکی با حرکت مفصل (پانتوگراف) مانند و دیگری با حرکت تلسکوپ مانند است.

به همین جهت در مقایسه با انواع مفصلی یا تلسکوپی از قدرت مانور بسیار زیاد و نقاط کور کمتری برخوردار است و نیاز به اپراتور ماهر تر دارد.

برخی از مدل‌های این دستگاه نیز دارای یک بازوی متحرک نهایی (Jib)، جهت دسترسی هرچه بیشتر به سطح افق بوده که قدرت مانور و سهولت استفاده را بسیار افزایش خواهد داد.

این بالابرها نیز دارای انواع خودکششی (دیزلی، برقی، هیبریدی) یا قابل نصب بر روی خودرو و نیز قابل یدک هستند.

​​​​​​​ ظرفیت این بالابرها از ۲۰۰ کیلوگرم به بالا متغیر است.

بالابرهای تلسکوپی-تلسکوپی(Telescopic Boom)


نوع دیگری از بالابرهای پیچیده‌تر تلسکوپی-تلسکوپی هستند.

در این بالابرها دو بوم تلسکوپی عمل بالابری را انجام خواهند داد که در نهایت قدرت مانور بالا و دسترسی افقی بسیار زیاد را به همراه خواهد داشت.

همچنین بالابرهای بلند مرتبه از این مکانیزم استفاده کرده و ساخت بالابر تا ۱۰۰ متر توسط این مکانیزم در دنیا مرسوم است.

پلاتفورم‌های هیدرولیکی آتش‌نشانی عموماً از این مدل هستند.

ظرفیت این بالابرها نیز در مقایسه با سایر بوم لیفت‌ها بیشتر است.

​​​​​​​این نوع بالابر اکثراً پشت کامیون نصب شده یا به صورت خودکششی دیزلی یا هیبریدی ساخته می‌شود.​​​​​​​

بالابرهای خودرویی/کامیونی (Truck Mounted Platforms)


با نصب بالابرهای بوم لیفت مفصلی، تلسکوپی، مفصلی-تلسکوپی یا تلسکوپی-تلسکوپی و همچنین بالابرهای قیچی بر روی خودروهای باری، انواع بالابرهای خودرویی تولید می‌شوند.

این نوع بالابرها برای طی مسافت‌های طولانی، جهت استفاده شهری، برون‌شهری و خدماتی مناسب بوده و دسترسی از ارتفاع ۱۰ متر تا ۱۰۰ متر را امکان‌پذیر می‌سازد.

در ارتفاع‌های پایین این بالابرها روی وانت قابل نصب بوده و هرچقدر ارتفاع کاری بیشتر شود نیاز به خودروی سنگین تری خواهد بود.

ظرفیت این بالابرها از ۲۰۰ کیلوگرم به بالا متغیر است.

بالابرهای بوم لیفت جهت امور برق و مخابرات، خدمات شهری و آتش‌نشانی استفاده می‌شوند.

​​​​​​​از بالابرهای آکاردئونی پشت کامیونی برای نصب تجهیزات داخل تونل، فرودگاه‌ها و غیره استفاده می‌شود.​​​​​​​

بالابرهای قابل یدک

​​​​​​​
این نوع از بالابرها با قابلیت‌های چندگانه جهت استفاده در محیط‌های داخلی و خارجی با دسترسی ارتفاع ۵ الی ۲۲ متر تولید شده و یکی از بهترین انواع بالابر، برای استفاده‌های حرفه‌ای و یدک کشیدن در مسافت‌های طولانی به حساب می‌آید.

حجم کم و سبک بودن این ماشین‌ها به همراه چرخ‌های خودرویی استفاده شده در آن، این امکان را فراهم می‌کند تا به هر سایت کاری و سطوح ناهموار خاکی و شنی یدک کشیده شود.

جک‌های جانبی آن قابلیت تعادل و تثبیت حتی روی زمین‌های ناهموار را دارند.
بالابرهای قابل یدک در انواع تلسکوپی، مفصلی، مفصلی-تلسکوپی و آکاردئونی موجود هستند.

​​​​​​​ ظرفیت این بالابرها از ۲۰۰ کیلوگرم تا ۴۰۰ کیلوگرم متغیر است.​​​​​​​

بالابرهای ستونی یا ریلی (Aluminum mast Platforms)


این بالابرها سبک، کم حجم و طراحی شده جهت محیط‌هایی با سطوح کف با مقاومت پائین و شکننده است.

این نوع پلاتفرم‌های الکتریکی جهت محیط‌های داخلی با سطح هموار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بالابرهای هیدرولیکی تک ریل از ارتفاع ۷ الی ۱۴ متر موجود است، بسیار سبک بوده و قابلیت جابجایی بسیار آسان و قیمت پایین‌تر دارند ولی در عوض در مقایسه با دیگر بالابرها از ظرفیت کمتر، تکان‌های بیشتر، ارتفاع بسته شده بیشتر و عمر کمتری برخوردارند.

​​​​​​​برخی از انواع ۲ ریل و ۴ ریل نیز برای ارتفاعات بالاتر وجود دارند که در مقایسه با مدل‌های تک ریل از نوسانات کمتری برخوردار است و سکوی کار وسیع تری دارد.

بالابرهای عمودبر (Vertical Masts)

پلاتفرم‌هایی ایدئال جهت استفاده در مکان‌های با دسترسی سخت هستند.

بالابرهای عمودبر به صورت مستقیم از ارتفاع ۶ تا ۱۰ متر صعود می‌نمایند.

این بالابرها عمدتاً جهت کارهای تعمیر و نگهداری و استفاده در انبارها و فروشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

​​​​​​​این بالابرها قابل استفاده در محیط‌های داخلی و خارجی بوده و با استفاده از لاستیک‌های non-marking هیچگونه ردی از خود روی کف محیط کار باقی نمی‌گذارند.​​​​​​​

بالابرهای عنکبوتی(Spider Lifts)


بالابرهای عنکبوتی به صورت قابل توجه قابلیت کار در ارتفاع را افزایش می‌دهند.

نیاز به فضای کم و ارتفاع دسترسی بالا این بالابرها را قادر می‌سازد تا از هر مانعی برای رسیدن به محل کار به راحتی عبور نمایند.

عرض کم این نوع بالابر در هنگام بسته شده عبور از درب‌ها را ممکن ساخته و در مدل‌های دارای شنی پلاستیکی عبور از سطوح ناهموار خاکی، چمن و حتی بالاروی از پله امکان‌پذیر است.

نیروی محرکه قدرتمند، قدرت مانور بالا و توزیع وزن مناسب را در این بالابرها تضمین می‌نماید.

​​​​​​​طراحی ویژه جک‌های جانبی اجازه استفاده از بالابر را تا شیب‌های ۴۰ درجه به این دستگاه‌ها می‌دهند.

بالابرهای کاسه‌ای​​​​​​​

الواتورهای کاسه‌ای یا بالابرهای کاسه‌ای (BUCKET ELEVATOR)

​​​​​​​شامل انتقال دهنده‌های سقفی الوارهای قفسه‌ای همگی انتقال دهنده‌هایی هستند که دارای باند کششی می‌باشند و برای حمل بار به صورت عمودی یا شیبدار به کار می‌روند و مخصوص حمل مواد مختلف از جمله مواد پودری دانه‌ای و کلوخه‌ای مانند سنگ خرد شده سیمان. گندله آهن. کلینکر شن زغال سنگ مواد شیمیایی حبوبات آرد و غیره می‌باشند.

این بالابرها به‌طور وسیعی در حمل مواد ساختمانی مراکز صنعتی شیمیایی مراکز تولیدی کارگاه‌های ذوب فلزات و مراکز صنعتی غذایی و… بکار برده می‌شوند.

الواتورها قادرند مواد را تا ارتفاع بالای ۵۰ متر منتقل کنند و تا ظرفیت ۴۵۰متر مکعب بر ساعت می‌توانند مواد را حمل نمایند.

حساسیت ویژه الواتورها در بارگذاری بیش از حد مجاز آنها است که نتایج مضری به بار می‌آورد.

​​​​​​​از نقاط ضعف آن‌ها اینست که بارگذاری باید به روش یکنواخت در آن‌ها صورت گیرد.



​​​​​​​
قسمتهای تشکیل دهنده الواتور

قسمت حمل بار که به آن باکت یا کاسه می‌گویند
باند کششی که قدرت محرک را برای حمل مواد به قسمت حمل‌کننده بار منتقل می‌نماید که ممکن است تسمه لاستیکی یا زنجیری باشد
تکیه گاه‌ها و قسمتهای میانی شامل پولی‌ها رولرها و چرخ زنجیرها
دستگاه TAKE UP برای ایجاد کشش اولیه در قسمت کششی
واحد محرک که برای ایجاد حرکت در قسمت کششی به کار می‌رود.


قاب یا محفظه سیستم
براساس متد بارگذاری الواتورها به چند نوع تقسیم‌بندی می‌شوند:


- الواتور سرعت زیاد با تخلیه گریز از مرکز
- الواتور سرعت کم با تخلیه نیروی ثقل که با منحرف نمودن پولی بالا از راستای الواتور عملی می‌گردد
- الواتور کم سرعت با تخلیه نیروی ثقل که توسط منحرف نمودن مسیر برگشت عملی می‌گردد
- الواتور باسرعت کم با باکتهای پیوسته
- الواتور سرعت کم با تخلیه داخلی



تقسیم‌بندی کاسه الواتور

مدل عمیق یا DEEP
مدل کم عمق یا SHALLOW
مدل Vشکل


مدل عمیق برای مواد خشک با سیالیت خوب کاربرد دارد. لبه کاسه در این مدل دارای زاویه ۶۵ درجه می‌باشد.

مدل کم عمق برای مواد تر و موادی که سیالیت کمی دارند به کار می‌رود زاویه لبه کاسه در این مدل ۴۵ درجه می‌باشد.
باکتهای کم عمق فقط در الواتورهایی که دارای فاصله بین باکتها می‌باشند استفاده می‌شود.

باکتهای Vشکل فقط در الواتورهای پیوسته برای حمل مواد کلوخه‌ای حجیم و مواد ساینده استفاده می‌شوند.
جنس کاسه الواتور می‌تواند فلزی یا پلاستیکی باشد.
کاسه‌های فلزی نیز بنابر شرایط کاری و در تماس با مواد ساینده می‌توانند از ورق‌های فولادی ضد سایش ساخته شوند که عمر کارکرد آن‌ها را بالا می‌برد.

همچنین در مواردی که قاشقک الواتور با مواد اسیدی و خورنده در تماس است از انواع ورق استیل ساخته میشوند.



قسمت کششی در الواتور

تسمه یا زنجیر قسمت کششی یک الواتور می‌باشد.
تسمه‌های منسوج لاستیکی که در نوار نقاله‌های لاستیکی کاربرد دارند در الواتورها نیز استفاده می‌شوند.

باکتها توسط پیچ‌های با سر مخصوص به تسمه بسته می‌شوند سر پیچها پایین‌تر از سطح تسمه قرار می‌گیرد تا هنگام عبور از روی پولی با آن تماس پیدا نکنند پهنای تسمه باید ۳۵ تا ۴۰ میلی‌متر از پهنای باکت بیشتر باشد.

به منظور افزایش طول عمر سرویس یک لایه از مواد فشرده باید بین باکت وتسمه قرار گیرد تا محل تماس آن‌ها را افزایش داده و تنش اعمالی کاهش یابد.
همچنین وجود این لایه از قرار گرفتن هر قطعه سخت و ساینده در بین باکت و تسمه که هنگام عبور از دور پولی در بین ان فشرده می‌گردد جلوگیری می‌کند.

پهنای تسمه از بین مقادیر ۱۵۰-۲۰۰-۲۵۰-۳۰۰-۴۰۰-۵۰۰ انتخاب می‌شود.
تسمه‌های از نوع تقویت شده با کابل‌های فولادی نیز استفاده می‌شود.

زنجیرهایی که در الواتورهای زنجیری استفاده می‌شوند از نوع Round Link Chainبرای ظرفیت‌های بالا و معمولی و Flat Link Chainمی‌باشند.

در نوع زنجیری باکتها توسط گیره‌ها وکرپی‌های مخصوص پیچ و مهره یا توسط پرچکاری بسته به نوع زنجیر متصل می‌گردند.
برای پهنای بالای ۳۲۰ میلی‌متر از دورشته زنجیر به موازات هم که می‌تواند به دیواره پشت باکت یا به دیواره‌های کناری باکتها متصل شود استفاده می‌شوند.

انتخاب وسیله کشش (تسمه یا زنجیر) بستگی به ظرفیت الواتور ارتفاع و ماهیت مواد حمل و دمای محیط دارد.
تسمه‌های منسوج لاستیکی باکتها را با استحکام کمتری نگاه می‌دارد و دارای تحمل کمتری نسبت به زنجیر دارد ولی دارای قابلیت سرعت بیشتری بوده و سایش و استهلاک کمتری نسبت به حالتی که با زنجیر مواد حجیم وساینده را حمل می‌کنیم دارا می‌باشد.

بنا به دلایل بالا تسمه‌ها اصولاً در الواتورهای با سرعت بالا و ظرفیت‌های کم یا متوسط تا ۸۰ متر مکعب بر ساعت و تا ارتفاع ۲۵ تا ۴۰ متر کاربرد دارند.
این نوع الواتورها برای حمل مواد پودری کلوخه‌ای ریز و با سنگینی متوسط و کم استفاده می‌شوند.

زنجیرها در ظرفیت‌های بالا و برای حمل مواد کلوخه‌ای درشت و سنگین و مواد داغ که ممکن است به تسمه‌های لاستیکی صدمه بزنند استفاده می‌شود سرعت الواتورهای تسم‌های بین 0.8-2.5 m/sec و برای زنجیری بین 0.4-1.25 m/secمی‌باشد.​​​​​​​




محفظه الواتور

شامل قسمت‌های فوقانی – تحتانی وبدنه میانی می‌باشد واحد محرک ودستگاه‌های متعلق به آن در قسمت بالای الواتور جای می‌گیرند.

محفظه می‌تواند به صورت کششی یا فشاری در نظر گرفته شود در نوع فشاری کلیه نیروها که شامل وزن محفظه و واحد محرک و نیروهای وارد بر یاتاقان‌ها می‌گردد بر قسمت تحتانی محفظه وارد می‌گردد.

در نوع کششی یاتاقان‌ها و واحد محرک توسط پایه‌هایی از قسمت فوقانی آویخته قرار می‌گیرند محفظه پایینی الواتور شامل ناودانی تغذیه می‌باشد برای مواد نمناک در وضعیت بالاتری قرار گرفته و دارای شیب ۶۰ درجه می‌باشد و برای مواد با سیالیت زیاد ناودانی در قسمت پایینتر و با شیب ۴۵ درجه در نظر می‌گیرند.

در دیواره‌های پایین محفظه دریچه‌هایی تعبیه می‌گردد تا امکان تعمیر و بازدید الواتور فراهم گردد قسمت میانی محفظه از ورقه‌های آهنی با ضخامت ۲ تا ۶ میلی‌متر تشکیل می‌یابد و دارای لبه هاییست که امکان اتصال پیچ ومهره‌ای را به قسمت‌های دیگر فراهم می‌کند قسمتهای متعدد محفظه دارای ارتفاع ۲تا۲/۵ متر می‌باشد وبا پیچ بهم وصل می‌شوندبخش میانی دارای رولیک‌های راهنما می‌باشد که تسمه یا زنجیر را هدایت کرده از حرکت موجی آن‌ها جلوگیری می‌نماید.

عمل Take Up که برای کشش اولیه الواتورها انجام می‌شود به صورت پیچی ویا وزنه‌ای ویا هردو با هم صورت می‌گیرد سیستم Take Up درکناره‌های پایین محفظه قرار می‌گیرد.
این عمل از سرخوردن تسمه روی پولی یا زنجیر روی چرخ زنجیر و حرکت موجی قسمت کششی جلوگیری می‌کند.




واحد محرک
​​​​​​​
که شامل الکترو موتور و کوپلینگ می‌باشد کوپلینگ‌ها در الواتورها کاربرد مهمی دارند مسئله حادی که در الواتورها وجود دارد مصرف جریان برق زیاد در هنگام راه‌اندازی سیستم می‌باشد انتخاب کوپلینگ هیدرولیکی برای الواتورها مشکل بالا را برطرف می‌نماید.

استفاده از کوپلینگ‌های هیدرولیک دارای مزایای زیر است:
​​​​​​​
استفاده از کوپلینگ هیدرولیک تحت بار ناگهانی موتور آسیب نخواهد دید
اتصالات مکانیکی کاهش می‌یابد این به دلیل انتقال حرکت توسط جرم سیال از قسمت محرک به قسمت رانده شده اتفاق می‌افتد
می‌توان به‌جای یک موتور الکتریکی مخصوص و گران‌قیمت از یک موتور معمولی با توان استارت عادی بهره گرفت.​​​​​​​


​​​​​​​

بالابر متحرک​​​​​​​

بالابر متحرک ماشین متحرکی است که از حداقل یک پلتفرم کار به همراه کنترل و یک دکل یا ساختار قابل گسترش به همراه شاسی برای دسترسی و کار در ارتفاع تشکیل شده‌ است.


انواع مختلفی از بالابرهای متحرک برای کار و دسترسی به ارتفاع در شرایط کاری مختلف وجود دارد که می‌توان به بالابرهای آکاردئونی یا بالابر قیچی، بالابر تلسکوپی، بالابر مفصلی، بالابر ستونی، بالابر ریلی، بالابر کامیونی، بالابر یدک‌کش، بالابر عنکبوتی و غیره اشاره کرد که تحت عنوان کلی بالابر صنعتی یا بالابر هیدرولیکی شناخته می‌شوند.


در بالابرهای متحرک از حسگرهای مختلفی برای ایمنی بالابر استفاده می‌شود بعضی از این حسگرهای شامل: سنسور شیب
این حسگر جهت سنجش زاویهٔ شیب در دستگاه‌ها بکار می‌رود.

وظیفه این سنسور بسیار حیاتی می‌باشد به محض اینکه شیب در حین حرکت یا حرکت در ارتفاع تغییر نمایید و بیش از کمیت استاندارد باشد، دستگاه کلیه حرکات را متوقف و قطع نموده و تنها به اپراتور اجازه پایین آمدن در پایین‌ترین سطح را داده تا اپراتور با تغییر موقعیت دستگاه به شیب مناسب همراه با پایداری در ارتفاع مورد نظر دست یابد.


سنسور وزن

لود سل یک نوع حسگر الکترونیکی برای اندازه‌گیری وزن و نیرو است که در انواع کششی، خمشی، فشاری و پیچشی ساخته شده‌است.

عملکرد این حسگرها به اینگونه است که به محض آنکه وزن داخل سبد بیشتر از استاندارد در نظر گرفته شده مختص آن دستگاه باشد، چراغ مربوط به اضافه بار شروع به چشمک زدن و آژیر مربوط به آن تا زمان رسیدن به وزن ایده‌آل ادامه خواهد داشت و به کاربر تنها اجازه پایین آوردن بالابر داده می‌شود.

​​​​​​​
بالابرهای متحرک توسط شرکت‌های مختلفی در ایران و جهان تولید می‌شوند. یکی از معروفترین برندهای تولیدکننده بالابر در جهان شرکت هالوت فرانسه می‌باشد.​​​​​​​

بالابر پله (stairlift)

یا صندلی بالابر پله را می‌توان به نوعی در گروه آسانسورها طبقه‌بندی کرد.

صندلی متحرک وسیله‌ای است که دارای یک صندلی تاشو یک موتور گیربکس کوچک و یک ریل است که همگی این‌ها در کنار هم ابزاری را می‌سازند که جهت جابجایی افراد ناتوان در ساختمانهای عموماً دوبلکس کاربرد دارد.


از اولین کمپانی های تولید کننده این دستگاه ها میتوان به شرکت آمریکایی Inclinator اشاره نمود که در دهه 1930 تبلیغ و به فروش رفتند.


این محصول روی دیوار یا نرده راه‌پله نصب می‌شود و با استفاده از جریان برق، فرد را در پله‌ها جابه‌جا می‌کند.

استفاده از بالابر پله مدل نفربر بسیار آسان است و افراد تنها با فشردن دو کلید می‌توانند از پله‌ها استفاده کنند.

این محصول روی یک ریل فلزی نصب می‌شود و به همین خاطر نصب آن به تخریب ساختمان یا دیوارهای راه‌پله نیازی ندارد.

​​​​​​​این بالابر ها در دو نوع برق ac و dc تولید میشوند که در نمونه های dc معمولا به صورت باتری دار میباشند.​​​​​​​

​​بالابر پله

جرثقیل​​​​​​​

جَرثَقیل یک ابزاری است برای بلند کردن و جابه‌جایی بارهای سنگین.

این وسیله که با تغییر شکل حرکت دورانی به حرکت مستقیم‌الخط و استفاده از خواص اهرم‌ها می‌تواند با نیروی کم اجسام بسیار سنگین را بردارد، از دیرباز مورد استفادهٔ بشر بوده و استفاده از آن بسیار فزونی یافته‌است برخلاف سابق دیگر نیروهای وارد بر آن نیروی انسانی نیست بلکه از نیروهای آب و الکتریک و سایر نیروهای موجود در فیزیک استفاده می‌شود.


اجزاء اصلی هر جرثقیل عبارت از یک میلهٔ بلندی است که بر سر آنی قرقره ای قرار دارد و انتهای آن به محوری استوار در بدنه ای متصل است و این محور بر پایه ای مستقر است که آن می‌تواند در حول خود حرکت دورانی کند.

علاوه بر این میله در هر جرثقیل یک طناب و چرخ بکار است که سر طناب پس از امتداد در طول میله و گذشتن از قرقره آزاد می‌شود و با چنگکی که با آن متصل است می‌تواند بارها را بردارد و سر دیگر آن به محور آن چرخ بسته شده‌است یعنی چرخی که با حرکت دورانی آن می‌توان طناب را به حرکت درآورد و بار را بلند کرد.


تا اینجا کار دستگاه فقط بلند کردن اجسام است، ولی چون تخلیه یک جسم همواره در نقطهٔ دیگر به‌عمل می‌آید. از این رو می‌باید بتواند در حول پایهٔ خود به حرکت دورانی درآید برای این منظور پایه ای که میله به آن متصل است و اجزای جرثقیل به روی آن قرار دارد طوری ساخته شده که قابل چرخش در حول خود است و برابر این چرخش بازپس از بلند شدن از نقطه‌ای در نقطهٔ دیگر فرود می‌آید.

دستگاه جرثقیل‌ها امروزه بر روی ارابه‌های با چرخ بدون زنجیره یا با زنجیره چون تانک‌ها یا با چرخ‌های چون لوکوموتیو قرار دارد تا بتواند در انواع مسیرها سیر کند.



نام‌ها
جَرِّ ثَقیل واژه‌ای عربی است که جزو اول آن «جر» به معنی به سمت خود کشیدن و جزو دوم آن «ثقیل» به معنی سنگین است.

واژه جرثقیل در قدیم در اصل نام دانشی بود که در آن قواعد کشیدن و برداشتن بارهای گران بررسی می‌شد.

 این واژه سپس به دستگاهی گفته شد که برای بلند کردن و جابجا کردن بارهای سنگینی بکار می‌رود.

شکل دیگری از نام این وسیله، جَرِّ اِثقال است که جزو دوم آن جمع ثقل و به معنی بارهای گران است.
 بدین ترتیب جراثقال یعنی «کشیدن بارهای گران».
برابرهای فارسی این واژه‌های عربی، سَنگین‌بَر یا گِرانبر است.




تاریخچه
سنگین‌برهای اولیه که حدود ۴۰۰۰ سال پیش و در تمدن مصر باستان برای جابه‌جایی آب مورد استفاده قرار می‌گرفتند به شادوف معروف بودند.

نحوه کار شادوف به این صورت بود که برای تعادل در یک طرف، وزنهٔ تعادلی و در انتهای دیگر بازوی گردان که آب یا کالا را جابه‌جا می‌کردند قرار داشته‌است.

قسمت‌های تشکیل دهنده این دستگاه چوبی عبارت بودند از:
یک تکیه‌گاه افقی
دو تکیه‌گاه عمودی
یک بازوی گردان


استفاده از نمونه‌های اولیه جرثقیل در سایر ملل نیز شایع بوده‌است.

به عنوان مثال شواهد باستان شناسان بیانگر این مطلب است که شش قرن پیش از میلاد مسیح یونانیان از وسایلی چوبی برای حمل وسایل سنگین استفاده می‌کردند.

رومی‌ها نیز در ساختار جراثقال یونانی‌ها تغییراتی ایجاد نمودند و از آن در ساخت‌وساز استفاده می‌کردند.
جرثقیلهایی که رومیان از آن استفاده می‌کردند به ترِدویل معروف است.


در قرن شانزدهم میلادی برای افزایش طول باربرداری جرثقیل، قسمت بازوی متحرک به قسمت بالابرنده یا بازوی اصلی اضافه شد.


با انقلاب صنعتی استفاده از جرثقیل‌ها برای حمل بار در بنادر رونق گرفت.
در سال ۱۸۳۸ ویلیام آرمسترانگ کارخانه دار و تاجر انگلیسی جرثقیلی ساخت که با قدرت آب کار می‌کرد.
یکی از جرثقیل‌های او توسط نیروی دریایی ایتالیا در سال ۱۸۸۳ مورد استفاده قرار گرفت.
این دستگاه تا اواسط دهه ۱۹۵۰ برای فعالیت‌های گوناگون استفاده می‌شد و هنوز با گذشت چندین دهه در شهر ونیز ایستاده‌است.




انواع جرثقیل

در بیشتر پروژه‌های عمرانی جرثقیل برجی (به انگلیسی: Tower crane) بیشترین کاربرد را دارد.

جرثقیل‌های مرسوم امروزی عبارت‌اند از:

جرثقیل برجی یا تاورکرِین - معمولاً در ساختمان‌های مرتفع مورد استفاده قرار می‌گیرد و به سه صورت بر روی زمین نصب می‌شود.

جرثقیل سیار - به دو صورت ثابت با نصب جک (کفی یا بدون کفی، خودروبر و غیره) یا سیار کارگاهی (با بار) عمل می‌کند.

جرثقیل سقفی - در سالن‌های صنعتی، تولیدی یا سایر خطوط (انبار، تعمیر و غیره) در ارتفاع بر روی خطوط باربر کناری قابل نصب است و عموماً به دو شکل جرثقیل سقفی تک پل و جفت پل مورد استفاده قرار می‌گیرد.




جرثقیل شناور

جرثقیل دروازه‌ای - به دو صورت دروازه‌ای و نیم دروازه‌ای قابل استفاده است.
جرثقیل های دروازه ای در دو نوع سازه تک پل یا دو پل ساخته می شوند.


جرثقیل بازویی - به دو صورت بازویی (دیواری) یا ستونی بازویی قابل استفاده در صنایع است.

جرثقیل آویز - درسالن‌ها و مکانهای با محدودیت ارتفاع و خطوط مونتاژ سری (خودروسازی و…) در ظرفیت تا ۵ تن قابل استفاده است.

جرثقیل بازویی - این جرثقیل ها امکان چرخش از 180 تا 360 درجه را دارند.
در محیط های کاری و فضای باز مورد استفاده قرار میگیرند و قابلیت بارگیری تا 10 تن را دارند.


جرثقیل نیم دروازه ای- نوعی جرثقیل دروازه ای است که در محیط کاری و فضای باز مورد استفاده قرار میگیرد.
این جرثقیل بر روی یک پایه استوار است.


جرثقیل خاص - به‌صورت ترکیبی از گروه‌های قبلی استفاده می‌شود و در موارد استفاده خاص مانند پشته کردن و غیره کاربرد دارد.



طناب جرثقیل

به منظور بلند نمودن بار در کارگاه‌ها، بسته به نوع فعالیت از طناب‌هایی با جنس‌های گوناگون استفاده می‌شود:

​​​​​​​
- زنجیر ساخته شده از آلیاژ فولادی
- طناب سیمی
- نایلون
- پلی استر
- الیاف مصنوعی
- طناب فیبری طبیعی و مصنوعی​​​​​​​

خدمات ما :
تولید و واردات آسانسور، فروش و نصب آسانسور، تجهیزات آسانسور هیدرولیک، موتور آسانسور جدید، کابین آسانسور، درب آسانسور​​​​​​​
​​​​​​​